We nemen de buitenwereld waar via onze zintuigen. Via een intern proces worden de zintuiglijke waarnemingen omgezet in externe gedragingen. Dit proces (van waarneming tot gedrag) wordt weergegeven in het NLP communicatiemodel. Elke seconde staan we bloot aan enorm veel informatieprikkels. Denk aan: de smaak in je mond, dingen die je in je ooghoek ziet, geluiden die je hoort, etc. Al deze informatieprikkels kunnen we niet tegelijkertijd bewust verwerken. We filteren deze informatie door onbewust dingen weg te laten, te vervormen en te generaliseren. Op basis van onze waarneming en de filtering van de informatie vormen we een interne voorstelling, oftewel een gedachtepatroon. Deze interne voorstelling is opgebouwd uit beelden, geluiden, gevoelens, interne dialoog (woorden die je tegen jezelf zegt), geur en smaak.
De interne voorstelling en de fysiologie (onder andere houding en biochemische processen) hebben een belangrijke wisselwerking met elkaar. Hieruit ontstaat de stemming en dit stuurt uiteindelijk het gedrag en je resultaat. Voordat de interne voorstelling tot stand komt wordt de informatie vanuit de buitenwereld gefilterd. Op onbewust niveau wordt een keuze gemaakt welke prikkels doordringen tot de interne voorstelling en welke niet. We filteren de informatie op basis van ons begrip van tijd en ruimte, materie en energie, ons taalvermogen, onze herinneringen, beslissingen, metaprogramma’s, waarden, overtuigingen en attitudes.
Vanuit dit model heeft ieder mens dus een unieke waarneming van de wereld. Ben je niet tevreden over hoe je de wereld waarneemt, verander dan je filters. De echte werkelijkheid bestaat dus uit veel meer informatie dan we bewust waarnemen. Onze interne voorstelling kan dus onmogelijk de werkelijkheid bevatten, wat door Alfred Korzybski, ‘de kaart is niet het gebied’ is genoemd. We nemen slechts onze kaart waar terwijl het gebied veel groter is. De psycholoog George Miller heeft aangetoond dat we in staat zijn per seconde tussen de 5 en 9 eenheden aan informatie bewust te verwerken. Deze eenheden kunnen overigens variëren in grootte. Immers, in het proces van het leren autorijden zullen bij de eerste rijles het sturen, gas geven, remmen, schakelen en het kijken in de spiegels als aparte eenheden worden ervaren. Als we het leerproces zijn doorgegaan en voldoende bekwaam zijn zullen we het autorijden als een eenheid ervaren waardoor er weer ruimte in ons systeem van waarneming en gedrag overblijft om nieuwe dingen aan te leren.
In het communicatiemodel zien we de volgende filters: Tijd en ruimte, Materie en energie, Taal, Herinneringen, Beslissingen, Metaprogramma’s, Waarden en overtuigingen, Attitudes