Cybernetica

Cybernetica (van Grieks κυβερνήτης (kybernētēs, stuurman)) is de wetenschap die zich bezighoudt met besturing van biologische en mechanische systemen met behulp van terugkoppeling (feedback). De cybernetica werd als vakgebied ingevoerd door de Amerikaanse wiskundige Norbert Wiener, die in 1948 zijn boek Cybernetics: Or the Control and Communication in the Animal and the Machine publiceerde. Cybernetica is verwant met de systeemtheorie, en is van toepassing op alle stelsels met inbegrip van biologische systemen, maar bijvoorbeeld ook een eenvoudig stelsel als een thermostaat die de temperatuur in een ruimte regelt.

Het begrip terugkoppeling of regelsysteem was al bekend ver voor de tijd dat Norbert Wiener het begrip cybernetica ten doop hield. Het terugkoppelmechanisme, of regelsysteem, werd al in de 19e eeuw bij stoomlocomotieven en stoommachines toegepast bij het beheersen van de snelheid of toerental (centrifugaalregelaar of regulateur, in het Engels governor, een woord dat net als cybernetica zijn wortels heeft in het Oud-Griekse woord κυβερνήτης). Norbert Wiener was echter de eerste die het begrip informatie betrok op de werking van een teruggekoppelde lus.

De meer bekende (maar andere) betekenis van cybernetica is de fysieke samensmelting tussen mens en machine. Het menselijke lichaam wordt verrijkt of vervangen met/door elektronica of mechanische onderdelen. Andere (veelal uit sciencefiction afkomstige) gerelateerde termen zijn cyborg, bionisch of humanoïde. Het woord cyberspace, en daarvan afgeleid woorden als cybercriminaliteit enzovoorts, is aan deze populaire betekenis ontleend.

Terug naar overzicht